Γνωρίζουμε όλοι ότι κανένας μας δε διάλεξε να είναι σ’ αυτή την οικονομική κατάσταση αλλά όλοι καλούμαστε να βρούμε τρόπους, δικούς μας τρόπους, καθημερινούς για να επιβιώσουμε και εμείς και τα παιδιά μας με το λιγότερο δυνατό κόστος.
Αυτή τη δύσκολη περίοδο υφίσταται μεγάλη δοκιμασία ΚΑΙ ο ρόλος του γονέα. Καλούμαστε, παρ’ όλες τις δυσκολίες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε θέματα διαβίωσης, να βρούμε τρόπους για να μπορέσουμε να είμαστε βοηθητικοί και αποτελεσματικοί για τα παιδιά μας ΚΑΙ σε συναισθηματικό-ψυχολογικό επίπεδο.
Για να μιλήσουμε, όμως, για τα παιδιά, πρώτα, πρέπει να μιλήσουμε για, εμάς, τους γονείς.
Εδώ πρέπει να ειπωθεί κάτι ιδιαίτερα σημαντικό που σπάνια και δύσκολα λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας εμείς οι γονείς. Είμαστε, ΕΜΕΙΣ, αυτοί που, κυρίως, ορίζουμε τη σχέση με το παιδί μας και πριν ασχοληθούμε με το πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας πρέπει να ασχοληθούμε, ΠΡΩΤΑ, με εμάς.
Αυτό σημαίνει ότι είναι αναγκαίο πρώτα να κάνουμε κάποια βήματα σε σχέση με τον εαυτό μας:
1. Να προσέξουμε και να αναγνωρίσουμε τις δικές μας ανάγκες, αδυναμίες και φόβους (το να παραδεχτούμε ότι φοβόμαστε δε σημαίνει ότι χάσαμε τον όποιο αγώνα αλλά ότι ξέρουμε τι μας γίνεται σε συναισθηματικό επίπεδο έτσι ώστε να αποφασίσουμε ότι κάτι δραστικό οφείλουμε να κάνουμε γι’ αυτό το φόβο)
2. Ας πάρουμε το χρόνο που χρειαζόμαστε και να ασχοληθούμε με τις δικές μας αντιδράσεις για την κατάσταση. Ας παρατηρήσουμε, έστω και για λίγο, τον εαυτό μας πως συμπεριφερόμαστε μέσα στο σπίτι μπροστά ή πίσω απ’ τα παιδιά μας.
3. Για να είναι τα παιδιά μας καλά πρέπει πρώτα να φροντίσουμε για τον εαυτό μας να είναι καλά. Ίσως να το θεωρήσουμε πολυτέλεια να προσέχουμε τον εαυτό μας σε τέτοιες στιγμές ή να πιστεύουμε ότι εμείς αντέχουμε. Ας σκεφτούμε, όμως ότι, αν κάτι δύσκολο συμβεί σε εμάς, τα παιδιά μας θα βρεθούν σε ιδιαίτερα δυσμενή θέση. Πως θα καταφέρουμε να υποστηρίξουμε το παιδί μας αν δεν έχουμε βρει τρόπο να υποστηρίξουμε τον εαυτό μας; Αυτό που ακούγεται από τους περισσότερους γονείς είναι το “δε με νοιάζει για μένα, τα παιδιά μου θέλω να είναι καλά”. Είναι αδύνατο αν δεν είμαστε εμείς καλά να είναι τα παιδιά μας καλά.
4. Είναι αναγκαίο να θυμηθούμε και να θυμίσουμε και στα παιδιά μας ότι το χρήμα δεν είναι το παν και ότι η ευτυχία δεν αγοράζεται. Τα παιδιά προσκολλούνται στα υλικά αγαθά γιατί τους λείπουν άλλα ουσιαστικότερα πράγματα. Ας έχουμε κατά νου ότι πολλές από τις υλικές ανάγκες των παιδιών μας υπάρχουν για να καλύψουν τεχνητά την απουσία των γονιών. Η παρουσία μας χρειάζεται να είναι πιο ουσιαστική. Όσο για το παιχνίδι, το σίγουρο είναι ότι η κοινωνική συναναστροφή με συνομηλίκους είναι πολύ πιο ουσιαστική για την ανάπτυξη απ’ ό,τι τα διάφορα ακριβά ηλεκτρονικά παιχνίδια Αν έχουν τα απολύτως στοιχειώδη μπορούν να ζήσουν ευτυχισμένα σε μια οικογένεια, όταν υπάρχει το ψυχικό απόθεμα αγάπης κι αισιοδοξίας από τους γονείς.
5 Ας μην προβούμε σε ακραίες συμπεριφορές ως προς τη διαχείριση των χρημάτων μας. Ας κάνουμε μια επανεκτίμηση των προτεραιοτήτων μας.
6. Η καλοπέραση δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το χρήμα. Υπάρχουν εναλλακτικές μορφές διασκέδασης, όπως οι συγκεντρώσεις φίλων σε σπίτια, ακόμη και εναλλακτικές μορφές διακοπών (εξοχικά σπίτια φίλων, κάμπινγκ), που μπορεί να αποδειχθούν ακόμη πιο ευχάριστες από τις πολυδάπανες μορφές που έχουμε συνηθίσει.
Είτε θέλουμε να το αντιμετωπίσουμε είτε δεν θέλουμε, η πραγματικότητα είναι ότι τα παιδιά βρίσκονται ΜΕΣΑ στην ατμόσφαιρα της κρίσης.
Υπάρχουν γεγονότα που συμβαίνουν στα ίδια ή σε συμμαθητές τους, όπως το ότι δεν μπορούν ν’ αγοράσουν σνακ από το κυλικείο ή το κολατσιό λείπει από τη σχολική τσάντα ή ότι έχει κοπεί το ηλεκτρικό ή ότι το ψυγείο στο σπίτι δεν είναι γεμάτο όπως ήταν (ίσως είναι και άδειο) ή ότι δεν υπάρχει θέρμανση ή ότι το πουκάμισο της παρέλασης δεν μπορεί ν’ αγοραστεί ή ότι δεν πάμε σινεμά ή λούνα παρκ ή ότι δεν αγοράζουμε πια πολλά ή καθόλου παιχνίδια.
Τα παιδιά σε όποια ηλικία και αν είναι μπορεί να μην καταλαβαίνουν τι ακριβώς συμβαίνει αλλά νιώθουν τα πάντα. Νομίζουμε ότι τα ξεγελάμε αλλά έχουν εξαιρετικά ευαίσθητες κεραίες σε ότι συμβαίνει γύρω τους, τα “πιάνουν” όλα. Μην τα αφήνουμε να φοβούνται και να ανησυχούν ακούγοντας ιστορίες από τους φίλους ή συμμαθητές τους που θα είναι ανακριβείς και ατελείς. Μην τα αφήνουμε σε μια σιωπηρή ανησυχία.
Ο δικός μας ρόλος είναι να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν την κατάσταση, τι συμβαίνει γύρω τους.
Π ρ ο τ ά σ ε ι ς δ ι α χ ε ί ρ ι σ η ς :
-
Πείτε τους την αλήθεια. - Παραδεχτείτε την αγωνία σας
Τους λέμε πάντα την αλήθεια, αλλά με τρόπο που να τα βοηθά να κατανοήσουν το νόημα των λόγων μας και να μην παρανοήσουν το μέγεθος και την σπουδαιότητα του προβλήματος γιατί τότε μπορεί να μεγαλοποιήσουν τον κίνδυνο και να τρομάξουν με δυσάρεστα για την ψυχική τους κατάσταση αποτελέσματα.
Εξηγήστε στα παιδιά σας τη σημερινή κατάσταση. Ότι λόγο των γενικότερων προβλημάτων τόσο στη χώρα μας όσο και στις υπόλοιπες, τα χρήματα που παίρνουν οι γονείς από την εργασία τους είναι λιγότερα, ή τα έξοδα και οι λογαριασμοί περισσότερα, ή ότι κάποιος από τους γονείς δεν εργάζεται πια, με αποτέλεσμα να μην μπορεί η οικογένεια να έχει 10 πράγματα, αλλά λιγότερα. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Δηλαδή, αντί να βγει μια οικογένεια έξω για φαγητό ή σινεμά και να ξοδέψει πολλά λεφτά, μπορεί κάλλιστα με τη συνεργασία των μελών της (ειδικά τα παιδιά θα δείξουν ενδιαφέρον) να μαγειρέψουν, να στρώσουν τραπέζι, να δουν όλοι μαζί μια ταινία ή να παίξουν ένα επιτραπέζιο. Έτσι, δίνεται και η ευκαιρία για ενδοοικογενειακές συζητήσεις, έρχονται κοντά τα μέλη μεταξύ τους, και οι δεσμοί δυναμώνουν.
Δεν προτείνουμε να μοιραστείτε με τα παιδιά σας το μέγεθος του φόβου ή της αγωνίας σας γιατί έχουν ανάγκη για ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον. Όμως, τα συναισθήματά σας υπάρχουν στην ατμόσφαιρα του σπιτιού και όσο κι αν κάποιοι γονείς, πιθανά, πιστεύετε ότι δεν τα δείχνετε ή δεν τα μεταφέρετε μπροστά στα παιδιά σας να είστε σίγουροι ότι τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι κάτι δεν πάει καλά (και αυτό είναι πολύ πιο φοβιστικό). Μιλήστε τους για τη δυσκολία της κατάστασης και ότι και για σας δεν είναι εύκολο ΟΜΩΣ προσπαθείτε να βρείτε λύσεις.
Ρωτήστε τα τι σκέφτονται για τα τρέχοντα γεγονότα, τι μπορεί να έχουν ακούσει στο σχολείο από συμμαθητές ή φίλους τους. Σε καμία περίπτωση δεν θα βοηθήσει καθόλου να τα πιέσετε για μια κουβέντα με το ζόρι, απλά, αφήστε τους ένα άνοιγμα για να ξεκινήσει μια συζήτηση. Μπορεί να μην θέλουν ή να μην έχουν ανάγκη να μιλήσουν ΤΩΡΑ αλλά θα ξέρουν ότι σας νοιάζει τι σκέφτονται και αισθάνονται, και ότι είστε διαθέσιμοι να απαντήσετε στις ερωτήσεις τους.
Προσέξτε, όμως πολύ, να τους μεταφέρετε πληροφορία προσαρμοσμένη στην ηλικία και στο αναπτυξιακό τους επίπεδο. Είναι πολύ σημαντικό να το κάνετε με προσοχή για να μην τρομάξουν ακούγοντας μη κατανοητές έννοιες γι’ αυτά.
Επομένως, λέμε αναμφίβολα ναι στην γνωστοποίηση της κατάστασης με τρόπο ανάλογο με την ηλικία τους, χωρίς να τα πανικοβάλλουμε, να τα αποθαρρύνουμε, να τα απογοητεύσουμε. Ας μη δίνουμε μια ψεύτικη εικόνα στα παιδιά για να μην τα πληγώσουμε, διότι μοιραία θα αντιμετωπίσουν κάποια στιγμή την πραγματικότητα και αν δεν είναι έτοιμα, τότε θα είναι πιο ευάλωτα.
Πρέπει παράλληλα να γίνει προσπάθεια ώστε να ελαττωθεί το στρες στην οικογένεια, να είναι οι γονείς ήρεμοι και υποστηρικτικοί και να διαχειρίζονται τις προσδοκίες των παιδιών με ειλικρινή τρόπο. Αυτό θα κάνει τα παιδιά να νιώθουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να βασίζονται στην οικογένεια τους, όπως συνέβαινε πριν. Επίσης, είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε πως εμείς οι ενήλικες –γονείς και εκπαιδευτικοί – αντιμετωπίζουμε τα εμπόδια και τις δυσκολίες της ζωής και τι είδους πρότυπα δίνουμε στα παιδιά μας.
Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας ή και των πρώτων σχολικών τάξεων δεν χρειάζονται λεπτομέρειες. Ο τρόπος της ενημέρωσής σας θα είναι καθησυχαστικός .
Στα μεγαλύτερα παιδιά εξηγείστε εκτενέστερα για την κρίση και τις επιπτώσεις στην ζωή της οικογένειάς σας. Πέστε τους ότι αυτό συμβαίνει και στις οικογένειες των φίλων τους, γιατί αυτό θα τα ηρεμήσει. Συζητείστε μαζί τους για τις αναγκαίες περικοπές που κάνετε και ζητείστε τους να συνδράμουν και τα ίδια.
Έτσι, για ένα μικρό παιδί θα πείτε: “Ο μπαμπάς και η μαμά είναι λίγο ανήσυχοι τώρα για τη δουλειά τους, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε, ώστε όλοι μας να είναι εντάξει.” Για ένα μεγαλύτερο παιδί: «Ξέρω ότι έχεις ακούσει για το πόσο κακή είναι η οικονομία τώρα. Τα πράγματα θα είναι σφιχτά στο σπίτι μας για λίγο διάστημα, αλλά δουλεύουμε σκληρά για να μην είναι και τόσο.” Εάν πρόκειται να χάσετε το σπίτι σας, ή τη δουλειά σας, κλπ. βεβαιωθείτε ότι εσείς θα το πείτε στο παιδί σας.
Αποφύγετε τις βαρύγδουπες εκφράσεις όπως «θα καταστραφούμε», «δεν θα έχουμε να φάμε». Λέξεις και προτάσεις που από τους ενήλικες χρησιμοποιούνται με σκοπό την αποφόρτιση συναισθήματος, καθ’ υπερβολή ή και μεταφορικά, από ένα παιδί πρώτης παιδικής ηλικίας λαμβάνονται κυριολεκτικά 100%.
2. Κρατήστε ανοιχτό διάλογο. Γίνετε καλός ακροατής και καλός παρατηρητής. Τα μικρά παιδιά μπορεί να μην είναι σε θέση να εκφραστούν λεκτικά. Δώστε προσοχή σε αλλαγές στη συμπεριφορά τους στο σπίτι ή στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις τους.
Αφήστε τα παιδιά να σας καθοδηγήσουν με τις ερωτήσεις τους, ακούστε τις δικές τους ιστορίες και συζητήστε τις μαζί τους, μην τα αποπαίρνετε. Αφού μιλάμε για διάλογο να αναφέρουμε και την ανάγκη διαλόγου μεταξύ του ζευγαριού.
Αποδεχτείτε και τα συναισθήματα των παιδιών σας, μην τα ειρωνευτείτε ή τα κοροϊδέψετε αν/όταν σας περιγράψουν τις ανησυχίες τους ή τις σκέψεις τους με τρόπο που θα τον χαρακτηρίζατε υπερβολικό, ακούστε τα και απαντήστε τους λογικά, μην ξεχνάτε ότι είναι παιδιά.
Μοιραστείτε με ηρεμία και ψυχραιμία, τους φόβους και τις ανησυχίες σας και βρείτε τρόπους να τα καταφέρετε. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να σας βλέπουν ήρεμους και μονιασμένους.
3. Κρατείστε μια καθημερινή ρουτίνα
Η διατήρηση μιας συνήθειας βοηθά στη μείωση της ανησυχίας, επειδή ενισχύει την προβλεψιμότητα και ενισχύει την ασφάλεια. Κατά τη διάρκεια σκληρών εποχών είναι κρίσιμο σημείο για τα παιδιά και ζωτικής σημασίας. Ενώ όλα τα άλλα γύρω τους μπορεί να φαίνεται να καταρρέουν τα τελετουργικά όταν πάνε για ύπνο, οι νυχτερινές ιστορίες, τα θερμά λουτρά, οι αγκαλιές και το κτύπημα στην πλάτη παραμένουν τα ίδια.
Το καθημερινό πρόγραμμά τους πρέπει να μείνει σταθερό, αν κάποια καθημερινή ασχολία αλλάξει μιλήστε το μαζί τους, ενημερώστε τα πριν την αλλάξετε, μην τους κάνετε απλά ανακοινώσεις, εξηγήστε τους με αγάπη και κατανόηση.
Αν χρειαστείτε πιο δραστικές λύσεις, επίσης, εξηγήστε τους π.χ. “Επειδή τώρα είναι μια δύσκολη περίοδος, θα μείνουμε για λίγο καιρό με τον παππού και τη γιαγιά προκειμένου να μοιραζόμαστε τα έξοδα”.
4. Έλεγχο στις ειδήσεις. Είναι σημαντικό για σας να είστε ενημερωμένοι αλλά τα παιδιά ακούγοντας για “οικονομία σε κρίση” ή για αυτοκτονίες ή για εξαθλίωση αυξάνεται το άγχος τους. Ιδίως τα μικρά παιδιά αδυνατούν να διακρίνουν μεταξύ των δελτίων ειδήσεων και της πραγματικότητας που ισχύει για την δική τους οικογένεια.
Τα παιδιά τείνουν να βλέπουν τα πράγματα ως άσπρο – μαύρο, αλλά και να παίρνουν στην κυριολεξία τα όσα τους λέτε ή ακούνε, αυτό σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνουν τη χρήση της υπερβολής στην έκφραση.
Οι διαπληκτισμοί στα παράθυρα και οι ατέρμονες οικονομικές συζητήσεις διαταράσσουν και τη δική σας ψυχική ηρεμία και αυξάνουν τα επίπεδα άγχους και ανασφάλειας.
Περιορίστε την προβολή αυτών των αγχωτικών ειδήσεων ή ακόμα καλύτερα, κλείνετε την τηλεόραση κατά τη διάρκεια των ειδήσεων. Τα παιδιά υιοθετούν αυτές τις ιστορίες που τα τρομάζουν.
5. Έλεγχο στην ένταση στο σπίτι. Είναι κατανοητό και πολύ πιθανό να είστε αγχωμένοι και ευερέθιστοι αλλά προσπαθήστε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας, μοιραστείτε με φίλους ή συγγενείς την αγωνία σας, κάντε βόλτες μαζί με τα παιδιά σας, ακούστε μουσική, βρείτε διεξόδους που θα βοηθήσουν κι εσάς. Οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια είναι ίσως η μεγαλύτερη δοκιμασία που περνούν τα παιδιά σε τέτοιες περιόδους.
Σημαντικό είναι σε όλες τις σχετικές συζητήσεις να διαβεβαιώνετε τα παιδιά σας πως δεν είναι εκείνα η αιτία του άγχους και της ανησυχίας σας, δεν είναι αυτονόητο γι’ αυτά όπως είναι για σας.
Βεβαίως είστε αγχωμένοι και οξύθυμοι και η ψυχραιμία σας μπορεί να έχει πάει περίπατο, αλλά είναι ανάγκη να μην φωνάζετε μπροστά στα παιδιά σας. Μελέτες έχουν δείξει ότι κατά τη διάρκεια δύσκολων οικονομικών εποχών οι συνεχείς συγκρούσεις των γονιών αναγκάζουν τα παιδιά να έχουν συναισθηματικό κόστος. Δυστυχώς το παιδί στεναχωριέται όχι μόνο όταν ο πατέρας χάνει τη δουλειά του ή δεν υπάρχει ηλεκτρικό, αλλά με τους διαπληκτισμούς των γονιών. Γι αυτό κάντε μια ανακωχή.
Έχει, επίσης, καταγραφεί σωματική βία από τους γονείς που είναι άνεργοι. Αν δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε το άγχος σας και την ένταση που απορρέει μη διστάσετε να ζητείστε βοήθεια από ειδικούς.
6. Δώστε τους το δικαίωμα και την υποχρέωση να συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στις δυσκολίες της οικογένειας.
Ρωτήστε τα παιδιά σας πως μπορούν να συμβάλλουν ή κάντε τους κάποιες προτάσεις εσείς και δώστε τους χρόνο ν’ αποφασίσουν.
Μην αυτοθυσιάζεστε πέρα από τα όριά σας για να μην στερηθούν τα παιδιά. Ξανασκεφτείτε τι είναι πραγματικά απαραίτητο για τα παιδιά σας.
Καθίστε κάτω με τα παιδιά σας και εξηγήστε ότι θα πρέπει να περικόψετε κάποια πράγματα. Μην μπείτε σε λεπτομέρειες σχετικά με τα οικονομικά σας. Αντί να κάνετε αυτό εξηγείστε ότι πρέπει να ορίσετε έναν «προϋπολογισμό». Στη συνέχεια, απευθυνθείτε στα παιδιά σας για να σας βοηθήσουν ώστε να δώσετε κάποια προτεραιότητα στις δαπάνες σας. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να διδάξετε τον οικονομικό σχεδιασμό. Προσθέστε τις δαπάνες σας, και τότε καθορίστε τρόπους για να τις περικόψετε, δίνοντας την υπόσχεση να επιμείνετε σε αυτό τον προϋπολογισμό, τουλάχιστον για ένα μήνα.
Μην θυμώνετε με τα παιδιά, εάν εξακολουθούν να θέλουν να ξοδεύουν τα χρήματα όπως ξόδευαν παλαιότερα. Πρόκειται για μια νέα πραγματικότητα που όλοι μας δυσκολευόμαστε να προσαρμοστούμε, το ίδιο και τα παιδιά.
Σχεδιάστε μαζί τρόπους εξοικονόμησης χρημάτων (π.χ. λίστες για αγορά αγαθών και διαχωρισμός τους μεταξύ αυτών που 'χρειάζεται' να αγοράσουμε και αυτών που απλά 'θέλουμε')
Αναζητήστε τρόπους προκειμένου το κάθε μέλος της οικογένειας να περιορίσει τα έξοδά του και να ιεραρχήσει σωστά τις ανάγκες του
Περικοπές μπορούν, επίσης, να γίνουν και στα σχολικά είδη. Η χρήση, για παράδειγμα, περσινών τετραδίων που έχουν ακόμα κενές σελίδες ή μεταχειρισμένων βιβλίων από μεγαλύτερα παιδιά
7. Αναζητήστε τα θετικά στοιχεία που αναδύονται μέσα από τις δυσκολίες.
Κάποιοι γονείς χαίρονται να ανακαλύπτουν πόσα λιγότερα παιχνίδια και δραστηριότητες, από αυτές που παλαιότερα θεωρούσαν απαραίτητες, χρειάζονται τα παιδιά για να είναι πραγματικά χαρούμενα και δημιουργικά. Ψάξτε για τις δωρεάν εκδηλώσεις που διοργανώνονται για παιδιά και μεγάλους.
8. Δώστε έμφαση στην ανθεκτικότητα και στη δύναμη των ανθρώπων.
Αν εμείς καταφέρουμε να μείνουμε ψύχραιμοι τότε και τα παιδιά μας θα ακολουθήσουν τις δικές μας αντιδράσεις. Διδάξτε τους ότι οι δυσκολίες είναι μέσα στη ζωή αλλά δεν θα σταματήσετε να αγωνίζεστε για το καλύτερο, θα το καταλάβουν.
Ακούγεται ότι γονείς αφήνουν τα παιδιά τους σε ιδρύματα γιατί δεν μπορούν να τα θρέψουν, βεβαιώστε τα ότι δεν θα κάνετε κάτι τέτοιο.
9. Δώστε τους ελπίδα.
Όσο δύσκολη και να είναι η οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε μπορούμε να τα διαβεβαιώσουμε πως θα είμαστε δίπλα τους με αγάπη και φροντίδα, πράγματα που δεν εξαρτώνται από το πόσο λεφτά έχουμε αλλά από το πόσο πλούσιοι είμαστε εσωτερικά. Μιλήστε τους ειλικρινά ¨Δεν ξέρω πως θα εξελιχθούν τα πράγματα αλλά θα βάλω τα δυνατά μου για το καλύτερο που μπορώ¨. Δώστε τους το μήνυμα “ότι και να συμβεί, είμαστε μαζί”, έχουν ανάγκη να το ακούσουν, τακτικά και με ξεκάθαρο λόγο.
10. Διδάξτε τους αλληλεγγύη και αλληλοβοήθεια.
Όχι μόνο με τα λόγια, δεν αρκεί. Γίνετε εσείς οι ίδιοι αλληλέγγυοι με τους συμπολίτες σας. Τα παιδιά μαθαίνουν μ’ αυτό που βλέπουν να γίνεται, με αυτό που κάνετε και όχι με αυτό που τους λέτε.
Κάποιες φορές είναι πιο δύσκολο να ζητήσουμε βοήθεια παρά να δώσουμε από το υστέρημά μας είτε για λόγους περηφάνιας είτε για λόγους ντροπής. Είναι αναγκαίο, αυτές τις δύσκολες εποχές, να συνειδητοποιήσουμε ότι η βοήθεια δεν είναι ζητιανιά και η ανάγκη μας δεν μας υποτιμά. Υπάρχουν – ευτυχώς – αρκετοί οργανισμοί και πολλοί άνθρωποι που θέλουν και μπορούν να βοηθήσουν. Αρκεί να ξέρουν πως χρειάζεστε τη βοήθεια τους.
11. Μιλήστε με τους δασκάλους των παιδιών σας.
Ενθαρρύνετε το δάσκαλο, τη δασκάλα να σας ενημερώνει αν παρατηρήσει διαφορετική συμπεριφορά από τη συνηθισμένη στο παιδί σας. Να θυμάστε ότι οι δάσκαλοι είναι και αυτοί κάτω από πίεση για τους δικούς τους λόγους και προσπαθούν και αυτοί να αντεπεξέλθουν με τα δικά τους θέματα.
Καλέστε τους δασκάλους να γίνουν βοηθοί σε περιπτώσεις απομόνωσης παιδιού ή εμπαιγμού του από συμμαθητές αν δεν μπορεί για παράδειγμα ν’ αγοράσει κουλούρι ή κάτι φαγώσιμο από το κυλικείο.
Αν διαπιστώσετε ότι υπάρχει αλλαγή στη συμπεριφορά τους (π.χ. Δυσκολίες στον ύπνο, εφιάλτες, φοβίες, ανεξήγητα κλάματα, κακή διάθεση, επιθετικότητα, πτώση στη σχολική επίδοση κλπ.) προσπαθήσετε να διερευνήσετε τους λόγους και τότε ζητείστε βοήθεια.
12. Δημιουργείστε ομάδες αλληλοβοήθειας
Είτε για να μοιραστείτε τους φόβους σας είτε για να κάνετε πράγματα δημιουργικά, βοηθητικά και γιατί όχι και αποτελεσματικά για τις υπάρχουσες συνθήκες. Θα βοηθήσει για να μην μεταφέρετε όλο το άγχος σας μέσα στην οικογένεια. Μια άλλη πρόταση είναι να οργανώσετε και ομάδες παιδιών όπου θα συμμετέχουν σε ομαδικά παιγνίδια ή δημιουργικές ασχολίες, μην τα αφήνετε να μένουν κολλημένα σε μια τηλεόραση, παθητικούς θεατές. Ήδη έχουν δημιουργηθεί διάφορες ομάδες είτε ανταλλακτικές είτε εθελοντικές, ενημερωθείτε δεν βοηθάει να απομονώνεστε στην εύθραυστη ασφάλεια του σπιτιού σας. Οι ομάδες ανθρώπων έχουν και δίνουν δύναμη και ελπίδα.
13. Οι συμβουλές είναι εύκολες αλλά η εφαρμογή δύσκολη. Εδώ περιγράψαμε γενικούς τρόπους βοήθειας, όμως γνωρίζουμε ότι κάθε οικογένεια είναι μοναδική κι έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Είναι κατανοητό ότι εύκολα και γρήγορα δεν εφαρμόζονται αλλαγές στις συνήθειες της οικογένειας. Προσπαθήστε να μείνετε ανοιχτοί σε λύσεις που υπάρχουν γύρω μας. Αν χρειαστείτε βοήθεια ζητήστε τη και θα προσπαθήσουμε με τις δυνατότητες που έχουμε να κάνουμε ότι καλύτερο.
